Tạo bởi: Lịch Vạn Niên Cỡ chữ

Ngày Rằm tháng 1 âm lịch là ngày gì?

Ngày Rằm tháng 1 âm lịch, còn gọi là Rằm tháng Giêng hay Tết Nguyên Tiêu, là ngày 15 tháng Giêng âm lịch – ngày rằm đầu tiên của năm mới theo lịch âm. Đây là một trong những ngày lễ truyền thống và có ý nghĩa tâm linh quan trọng đối với người Việt Nam cũng như nhiều nước Á Đông theo văn hóa Phật giáo.

Vào ngày này, người dân thường:

• Cúng Phật và cúng gia tiên để cầu an, cầu phúc cho cả năm.

• Đi chùa lễ Phật, làm lễ dâng sao giải hạn, xin lộc đầu năm.

• Tổ chức các lễ hội dân gian hoặc lễ hội chùa tại địa phương.

Người xưa có câu:

"Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng"
để nhấn mạnh tầm quan trọng đặc biệt của ngày này trong đời sống tinh thần và tín ngưỡng.

Ngày Rằm tháng 1 âm lịch là ngày gì?

Nguồn gốc ngày Rằm tháng 1 âm lịch 

Nguồn gốc của ngày Rằm tháng 1 âm lịch (Rằm tháng Giêng / Tết Nguyên Tiêu) bắt nguồn từ cả Phật giáo và tín ngưỡng dân gian phương Đông, cụ thể như sau:

Theo Phật giáo:

• Rằm tháng Giêng là ngày Phật Thích Ca Mâu Ni giảng pháp đầu tiên sau khi thành đạo, nên được coi là một ngày rất quan trọng trong Phật giáo.

• Đây cũng là thời điểm các tăng ni, phật tử tổ chức tụng kinh cầu an, dâng sớ cầu phúc, dâng sao giải hạn, và bắt đầu một năm tu tập, hướng thiện.

• Vì vậy, ngày này còn gọi là Lễ Thượng Nguyên hay Tết Nguyên Tiêu – mang ý nghĩa khai mở đạo lý, phát tâm hướng Phật đầu năm.

Theo văn hóa dân gian Trung Hoa (và ảnh hưởng đến Việt Nam):

• Tết Nguyên Tiêu có nguồn gốc từ Trung Quốc, dưới triều đại Hán Vũ Đế (năm 180 TCN – 87 TCN). Nhà vua cho tổ chức lễ hội rước đèn, thả đèn hoa đăng và lễ cầu an vào đêm rằm đầu tiên của năm mới.

• Phong tục này dần được du nhập vào Việt Nam và biến đổi theo bản sắc riêng, kết hợp với tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt.

Tại Việt Nam:

• Ngày Rằm tháng Giêng trở thành dịp quan trọng để:

  • Cúng Phật và đi lễ chùa.

  • Cúng tổ tiên để tỏ lòng hiếu kính.

  • Cầu an, giải hạn và xin lộc đầu năm.

• Dân gian còn quan niệm: "Đầu năm cúng rằm tháng Giêng, giữa năm cúng rằm tháng Bảy, cuối năm cúng rằm tháng Mười" để nhấn mạnh chu kỳ cúng lễ trong năm.

Nguồn gốc ngày Rằm tháng 1 âm lịch 

Ý nghĩa ngày Rằm tháng 1 âm lịch

Rằm tháng 1 âm lịch (hay còn gọi là Rằm tháng Giêng hoặc Tết Nguyên Tiêu) mang nhiều ý nghĩa sâu sắc trong đời sống tâm linh, tín ngưỡng và văn hóa truyền thống của người Việt. Dưới đây là những ý nghĩa tiêu biểu:

Ý nghĩa tâm linh – cầu phúc, cầu an:

• Rằm tháng Giêng là dịp để mọi người cầu mong một năm mới bình an, hạnh phúc, may mắn và thuận lợi cho bản thân và gia đình.

• Người dân đi lễ chùa, dâng sao giải hạn, tụng kinh để hóa giải những điều xui xẻo, tai họa có thể xảy ra trong năm.

Ý nghĩa trong Phật giáo – hướng thiện, tu tập:

• Đây là ngày lễ quan trọng của Phật giáo, gắn với việc Đức Phật bắt đầu thuyết pháp đầu năm, khuyến khích con người tu tập, làm điều thiện.

• Tăng ni, phật tử nhân dịp này phát nguyện tu hành, tích đức hành thiện, mở đầu cho một năm tu tập thanh tịnh.

Ý nghĩa văn hóa – giữ gìn truyền thống gia đình:

• Rằm tháng Giêng là dịp để tưởng nhớ tổ tiên, thông qua việc cúng gia tiên tại nhà, thể hiện lòng thành kính, đạo hiếu và sự gắn kết giữa các thế hệ trong gia đình.

• Việc chuẩn bị mâm cỗ chay/mặn và tụ họp con cháu là dịp gắn kết tình thân đầu năm.

Ý nghĩa xã hội – gìn giữ phong tục truyền thống:

• Đây là dịp diễn ra nhiều lễ hội truyền thống, lễ rước đèn, thả đèn hoa đăng, tạo nên nét đẹp văn hóa đặc trưng của dân tộc.

• Ngày Rằm tháng Giêng giúp duy trì đời sống tinh thần, tín ngưỡng dân gian, giáo dục thế hệ trẻ về các giá trị văn hóa – đạo đức.

Ý nghĩa ngày Rằm tháng 1 âm lịch

Các hoạt động kỷ niệm ngày Rằm tháng 1 âm lịch

Dưới đây là các hoạt động kỷ niệm ngày Rằm tháng 1 âm lịch (Rằm tháng Giêng / Tết Nguyên Tiêu) diễn ra phổ biến ở Việt Nam:

Lễ cúng tại gia đình

• Các gia đình chuẩn bị mâm cúng tổ tiên và thần linh, gồm các món chay hoặc mặn tùy theo truyền thống địa phương.

• Cúng vào buổi sáng hoặc trưa ngày 15 tháng Giêng âm lịch.

• Mâm cúng thường có: xôi, chè, bánh chưng, giò chả, hương hoa, trái cây, và đôi khi có mâm cỗ chay dâng Phật.

Đi chùa lễ Phật

• Người dân đi lễ chùa đầu năm, cầu an, cầu phúc, cầu lộc.

• Dâng sớ cầu an, xin lộc Phật, tụng kinh niệm Phật, đốt nến, thắp nhang.

• Nhiều người thực hiện nghi lễ dâng sao giải hạn, hóa giải vận xấu, mong một năm hanh thông.

Lễ hội dân gian và lễ hội Phật giáo

• Một số nơi tổ chức lễ hội hoa đăng, lễ rước đèn, múa lân, hát chầu văn, ca trù…

• Tại các chùa lớn thường có lễ hội Tết Nguyên Tiêu, thu hút đông đảo Phật tử và du khách.

Dâng sao giải hạn

• Đây là hoạt động mang tính tín ngưỡng dân gian rất phổ biến.

• Người dân lập đàn lễ tại nhà hoặc ở chùa để cúng sao giải hạn, nhất là với người phạm Thái Tuế hay hạn Tam tai trong năm.

Tụ họp gia đình

• Nhiều gia đình chọn Rằm tháng Giêng là dịp để sum vầy, họp mặt con cháu, giống như một phần tiếp nối không khí Tết Nguyên đán.

Phóng sinh và làm việc thiện

• Một số người phóng sinh chim, cá, bố thí, làm từ thiện… để tích đức, tạo công đức đầu năm.

Các hoạt động kỷ niệm ngày Rằm tháng 1 âm lịch

Những câu hỏi thường gặp về ngày Rằm tháng 1 âm lịch

Rằm tháng Giêng là ngày gì?

• Là ngày 15 tháng 1 âm lịch, ngày rằm đầu tiên trong năm mới, còn gọi là Tết Nguyên Tiêu.

Rằm tháng Giêng có nguồn gốc từ đâu?

• Có nguồn gốc từ Phật giáo và phong tục dân gian Trung Hoa, du nhập và phát triển theo truyền thống Việt.

Rằm tháng Giêng còn được gọi là gì?

• Còn gọi là Tết Nguyên Tiêu hay Lễ Thượng Nguyên.

Ngày Rằm tháng Giêng có ý nghĩa gì?

•  Là dịp cầu an, cầu phúc, tưởng nhớ tổ tiên và hướng thiện đầu năm.

Tại sao nói “Lễ Phật quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng”?

•  Vì đây là ngày rất linh thiêng, nhiều người tin đi lễ ngày này sẽ tích phúc lớn cho cả năm.

Rằm tháng Giêng có phải là Tết không?

• Là một phần của Tết cổ truyền, khép lại chuỗi ngày đầu năm, còn gọi là Tết Nguyên Tiêu.

Người Việt thường làm gì vào ngày Rằm tháng Giêng?

• Cúng Phật, cúng gia tiên, đi chùa, dâng sao giải hạn và cầu an.

Cúng Rằm tháng Giêng vào buổi nào là tốt nhất?

•  Tốt nhất là vào buổi sáng hoặc trưa ngày 15 âm lịch.

Rằm tháng Giêng cúng chay hay cúng mặn?

•  Có thể cúng chay hoặc mặn tùy theo phong tục gia đình; cúng Phật thì nên dùng mâm chay.

Mâm cúng Rằm tháng Giêng gồm những gì?

•  Gồm xôi, chè, bánh chưng, giò chả, hoa quả, hương đèn, trầu cau, nước, mâm cỗ chay hoặc mặn.

Có nên đi chùa vào Rằm tháng Giêng không?

•  Có, đây là dịp nhiều người đi chùa để cầu bình an, may mắn và phước lành.

Dâng sao giải hạn là gì?

•  Là nghi thức cầu an, hóa giải vận xấu trong năm dựa theo tuổi và sao chiếu mệnh.

Thả đèn hoa đăng vào Rằm tháng Giêng có ý nghĩa gì?

•  Biểu tượng cho ánh sáng soi đường, xua đuổi tà khí, cầu mong điều tốt đẹp.

Có nên phóng sinh vào Rằm tháng Giêng?

•  Có, vì đó là hành động thiện lành, tích công đức đầu năm.

Rằm tháng Giêng có phải cúng ngoài trời không?

•  Thường cúng trong nhà và cúng ngoài trời (thần linh, trời đất) tùy theo phong tục.

Có nên ăn chay vào ngày Rằm tháng Giêng không?

•  Ăn chay là một cách hướng thiện, thanh tịnh đầu năm, rất được khuyến khích.

Ngày Rằm tháng Giêng có liên quan đến lễ hội nào không?

•  Có, nhiều nơi tổ chức lễ hội chùa, lễ rước đèn, lễ hội Nguyên Tiêu.

Nên làm gì để gặp may mắn trong ngày Rằm tháng Giêng?

•  Cúng lễ thành tâm, đi chùa cầu an, làm việc thiện, không tranh cãi, không sát sinh.

Người không theo đạo Phật có cần đi chùa ngày này không?

•  Không bắt buộc, nhưng nhiều người đi vì tín ngưỡng dân gian và cầu phúc đầu năm.

Rằm tháng Giêng có ý nghĩa gì trong gia đình?

•  Là dịp để tưởng nhớ tổ tiên, sum vầy con cháu, gắn kết tình thân đầu năm.

Những câu hỏi thường gặp về ngày Rằm tháng 1 âm lịch

Kết luận

Rằm tháng Giêng có nguồn gốc từ cả Phật giáo và tín ngưỡng dân gian, kết hợp thành một ngày lễ tâm linh lớn, mang ý nghĩa cầu phúc, cầu an, và khởi đầu một năm mới tốt lành.