Ngày Thế giới phòng chống sốt rét

Ngày Thế giới phòng chống sốt rét là ngày gì?

Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét (World Malaria Day) được tổ chức vào ngày 25 tháng 4 hằng năm. Đây là sự kiện do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phát động nhằm nâng cao nhận thức về căn bệnh sốt rét, tầm quan trọng của việc phòng chống, điều trị và nỗ lực xóa bỏ căn bệnh này trên toàn cầu.

Ngày Thế giới phòng chống sốt rét

• Chủ đề hàng năm thường xoay quanh việc tăng cường kiểm soát và tiến tới loại trừ sốt rét.

• Sốt rét là bệnh do ký sinh trùng Plasmodium gây ra, lây truyền qua muỗi Anopheles.

• Các biện pháp phòng chống gồm có: ngủ màn tẩm hóa chất, phun thuốc diệt muỗi, sử dụng thuốc điều trị kịp thời.

• WHO đặt mục tiêu loại trừ sốt rét tại ít nhất 35 quốc gia vào năm 2030.

Nguồn gốc ngày Thế giới phòng chống sốt rét

Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét (World Malaria Day) có nguồn gốc từ sáng kiến của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Trước đó, từ năm 2001, châu Phi đã tổ chức Ngày Sốt rét Châu Phi vào ngày 25 tháng 4 hằng năm để nâng cao nhận thức và tăng cường hành động chống lại căn bệnh này.

Đến năm 2007, Đại hội đồng Y tế Thế giới (World Health Assembly) – cơ quan ra quyết định của WHO – đã chính thức chọn ngày 25 tháng 4 là Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét. Mục đích là mở rộng phạm vi tuyên truyền trên toàn cầu, không chỉ giới hạn ở châu Phi mà còn hướng đến tất cả các khu vực bị ảnh hưởng bởi sốt rét.

Từ đó đến nay, ngày này trở thành cơ hội để các quốc gia, tổ chức và cá nhân cùng nhau hành động, thúc đẩy các biện pháp phòng chống sốt rét và hướng tới mục tiêu xóa sổ sốt rét trên toàn cầu.

Ý nghĩa ngày Thế giới phòng chống sốt rét

Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động để kiểm soát, phòng ngừa và tiến tới xóa sổ bệnh sốt rét trên toàn cầu.

Nâng cao nhận thức về bệnh sốt rét

• Giúp cộng đồng hiểu rõ về nguy cơ, cách lây truyền và hậu quả nghiêm trọng của bệnh sốt rét.

• Khuyến khích các biện pháp phòng ngừa như ngủ màn tẩm hóa chất, phun thuốc diệt muỗi và sử dụng thuốc điều trị kịp thời.

Thúc đẩy hành động toàn cầu

• Kêu gọi sự tham gia của các chính phủ, tổ chức y tế, nhà khoa học và cộng đồng trong cuộc chiến chống sốt rét.

• Huy động nguồn lực để đầu tư vào nghiên cứu, sản xuất vắc-xin, phát triển thuốc mới và cải thiện điều kiện y tế.

Hướng tới mục tiêu loại trừ sốt rét

• WHO đặt mục tiêu loại trừ sốt rét tại ít nhất 35 quốc gia vào năm 2030.

• Nhiều quốc gia đã thành công trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do sốt rét, nhưng vẫn cần nỗ lực nhiều hơn để đạt được mục tiêu xóa sổ hoàn toàn.

Đoàn kết cộng đồng và quốc tế

• Ngày này tạo cơ hội để các quốc gia chia sẻ kinh nghiệm, hợp tác và cùng nhau xây dựng chiến lược hiệu quả hơn trong việc phòng chống sốt rét.

Tình hình sốt rét ở trên thế giới

Bệnh sốt rét vẫn là một thách thức y tế công cộng nghiêm trọng trên toàn cầu, với những diễn biến đáng chú ý trong thời gian gần đây.​

Số liệu toàn cầu năm 2023:

• Ca mắc: Ước tính có khoảng 263 triệu ca sốt rét trên toàn thế giới, tăng 11 triệu ca so với năm 2022. ​

• Tử vong: Khoảng 597.000 trường hợp tử vong do sốt rét được ghi nhận, duy trì ở mức tương đương so với năm trước. ​

Phân bố địa lý:

• Châu Phi: Khu vực này chịu gánh nặng lớn nhất, chiếm 94% số ca mắc và 95% số ca tử vong toàn cầu. ​

  • Năm quốc gia gồm Nigeria, Cộng hòa Dân chủ Congo, Uganda, Ethiopia và Mozambique đóng góp 52% tổng số ca mắc toàn cầu. ​

Những tiến bộ và thách thức:

• Tiến bộ: Từ năm 2000, khoảng 2,2 tỷ ca mắc và 12,7 triệu ca tử vong đã được ngăn chặn nhờ các biện pháp can thiệp hiệu quả. ​

• Thách thức: Tuy nhiên, số ca mắc đã tăng liên tục trong 5 năm qua do kháng thuốc, kháng côn trùng và ảnh hưởng của biến đổi khí hậu. ​

Phát triển vắc-xin:

• WHO đã khuyến nghị sử dụng hai loại vắc-xin mới để chống lại sốt rét, bao gồm vắc-xin R21/Matrix-M do Đại học Oxford và Viện Huyết thanh Ấn Độ phát triển, với hiệu quả 75% trong năm đầu tiên. ​

Công nhận quốc gia không còn sốt rét:

• Năm 2024, Ai Cập được WHO công nhận là quốc gia không còn sốt rét sau gần 100 năm nỗ lực loại trừ bệnh này. ​

Kết luận: Mặc dù đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc kiểm soát sốt rét, nhưng vẫn cần tăng cường các biện pháp phòng chống, đầu tư vào nghiên cứu và triển khai vắc-xin để đạt được mục tiêu loại trừ sốt rét trên toàn cầu.

Tình hình sốt rét ở Việt Nam

​Tình hình bệnh sốt rét tại Việt Nam đã có những chuyển biến tích cực trong thời gian qua, thể hiện qua sự giảm đáng kể số ca mắc và tử vong.​

Số liệu thống kê:

• Năm 2024: Ghi nhận 353 trường hợp mắc sốt rét, giảm 21,21% so với năm 2023. Đặc biệt, không có trường hợp tử vong nào được báo cáo trong năm này. ​ 

• Giai đoạn 2014-2024: Số ca mắc và tử vong do sốt rét giảm 97,76%, từ 15.752 ca xuống còn 353 ca mỗi năm. ​

Phân bố địa lý: Mặc dù tình hình chung khả quan, một số khu vực vẫn ghi nhận số ca mắc tăng:​

• Tỉnh Khánh Hòa: Năm 2023, tỉnh này báo cáo 208 ca sốt rét, đứng đầu cả nước. ​

• Đặc biệt, huyện Khánh Vĩnh (Khánh Hòa): Từ tháng 4/2023, xuất hiện một đợt bùng phát sốt rét do Plasmodium malariae, kéo dài đến năm 2024. ​

Thách thức và nỗ lực: Khoảng 7 triệu người Việt Nam vẫn sống trong vùng sốt rét lưu hành. Việt Nam đặt mục tiêu loại trừ hoàn toàn bệnh sốt rét vào năm 2030 và đang triển khai nhiều biện pháp như:​

• Tăng cường giám sát dịch tễ.​

• Cung cấp màn chống muỗi.​

• Tổ chức các chiến dịch truyền thông nâng cao nhận thức cộng đồng. ​

Lời khuyên cho cộng đồng: Mặc dù sốt rét đang được kiểm soát tốt, người dân, đặc biệt là những người sống hoặc di chuyển đến vùng có nguy cơ, nên:​

• Sử dụng biện pháp phòng chống muỗi đốt.​

• Tham gia các chương trình tiêm chủng và phòng chống dịch bệnh.​

• Thực hiện lối sống lành mạnh và kiểm tra sức khỏe định kỳ.​

Những nỗ lực này sẽ góp phần quan trọng vào việc đạt được mục tiêu loại trừ sốt rét tại Việt Nam trong tương lai gần.​

Các hoạt động kỷ niệm ngày Thế giới phòng chống sốt rét

Vào Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét, nhiều quốc gia, tổ chức y tế và cộng đồng trên toàn cầu tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức, huy động nguồn lực và thúc đẩy hành động để phòng chống sốt rét. Dưới đây là một số hoạt động phổ biến:

Tuyên truyền, nâng cao nhận thức

• Tổ chức hội thảo, tọa đàm, hội nghị về sốt rét với sự tham gia của các chuyên gia, bác sĩ và tổ chức y tế.

• Phát động chiến dịch truyền thông qua báo chí, truyền hình, mạng xã hội để cung cấp thông tin về nguy cơ và cách phòng ngừa sốt rét.

• Treo băng rôn, áp phích, phát tờ rơi tại các khu vực có nguy cơ cao.

Các hoạt động cộng đồng

• Tổ chức khám bệnh, cấp phát thuốc miễn phí tại các khu vực bị ảnh hưởng nặng bởi sốt rét.

• Phát mùng/màn tẩm hóa chất miễn phí cho người dân sống ở vùng có dịch sốt rét.

• Vận động cộng đồng tham gia vệ sinh môi trường, loại bỏ nơi sinh sản của muỗi truyền bệnh.

Nghiên cứu và phát triển y tế

• Công bố các nghiên cứu mới về vắc-xin, thuốc điều trị sốt rét.

• Kêu gọi đầu tư vào nghiên cứu khoa học nhằm phát triển các phương pháp phòng chống hiệu quả hơn.

• Thúc đẩy hợp tác quốc tế trong việc kiểm soát và tiến tới xóa sổ sốt rét.

Huy động nguồn lực và hỗ trợ

• Các tổ chức phi chính phủ (NGO) và tổ chức y tế thế giới kêu gọi tài trợ để hỗ trợ công tác phòng chống sốt rét tại các khu vực nghèo khó.

• Hợp tác với chính phủ và các tổ chức y tế để phân bổ nguồn lực hợp lý, đảm bảo thuốc men và các biện pháp phòng chống đến được với người dân.

Vinh danh những cá nhân và tổ chức đóng góp trong công tác chống sốt rét

• Tôn vinh các nhà khoa học, bác sĩ, nhân viên y tế và tổ chức có đóng góp lớn trong phòng chống sốt rét.

• Chia sẻ câu chuyện thành công từ các quốc gia hoặc khu vực đã kiểm soát tốt bệnh sốt rét.

Những hoạt động này không chỉ giúp nâng cao nhận thức mà còn góp phần vào mục tiêu xóa sổ sốt rét trên toàn cầu.

Ngày Thế giới phòng chống sốt rét tại Việt Nam

Tại Việt Nam, Ngày Thế giới phòng chống sốt rét (World Malaria Day) được tổ chức vào ngày 25 tháng 4 hằng năm, như một phần của các hoạt động toàn cầu nhằm nâng cao nhận thức về bệnh sốt rét và các biện pháp phòng ngừa, điều trị bệnh. Mặc dù Ngày Phòng chống Sốt rét ở Việt Nam được tổ chức vào 6 tháng 11, nhưng Ngày Thế giới phòng chống sốt rét (25 tháng 4) cũng được kỷ niệm ở Việt Nam với nhiều hoạt động quan trọng.

• Chính phủ Việt Nam đã thực hiện nhiều chiến lược quan trọng trong việc phòng chống sốt rét, bao gồm việc áp dụng các phương pháp kiểm soát muỗi, sử dụng thuốc điều trị hiệu quả và đẩy mạnh các chiến dịch tuyên truyền nâng cao nhận thức.

• Việt Nam cũng đã đạt được những thành tựu đáng kể trong việc giảm tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do sốt rét. Tuy nhiên, sốt rét vẫn còn là một thách thức lớn tại một số khu vực, đặc biệt là tại các vùng núi, biên giới, nơi mà việc tiếp cận dịch vụ y tế còn hạn chế.

Những câu hỏi thường gặp về ngày Thế giới phòng chống sốt rét

Ngày Thế giới phòng chống sốt rét là ngày nào?

• Ngày 25 tháng 4 hằng năm.

Ai là tổ chức đứng ra phát động Ngày Thế giới phòng chống sốt rét?

• Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Chủ đề của Ngày Thế giới phòng chống sốt rét thường xoay quanh vấn đề gì?

• Nâng cao nhận thức, hành động phòng bệnh, và kêu gọi loại trừ sốt rét.

Tại sao cần có Ngày Phòng chống Sốt rét?

• Để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phòng, chống và loại trừ căn bệnh nguy hiểm này.

Sốt rét hiện vẫn còn phổ biến ở những khu vực nào trên thế giới?

• Chủ yếu ở các nước châu Phi, Đông Nam Á, Nam Á và châu Mỹ Latin.

Việt Nam hưởng ứng Ngày Thế giới phòng chống sốt rét bằng cách nào?

• Tổ chức tuyên truyền, khám sàng lọc, phun hóa chất diệt muỗi, phát màn tẩm hóa chất.

Chiến lược phòng chống sốt rét của Việt Nam hướng tới điều gì?

• Loại trừ sốt rét vào năm 2030.

Ai là những người cần được nhắm đến nhiều nhất trong tuyên truyền ngày này?

• Người dân vùng sốt rét lưu hành, cán bộ y tế, học sinh, người đi rừng.

Vai trò của cộng đồng trong phòng chống sốt rét là gì?

• Chủ động phòng bệnh, hợp tác với ngành y tế, giữ vệ sinh môi trường.

Mỗi cá nhân có thể làm gì để hưởng ứng Ngày phòng chống sốt rét?

• Sử dụng màn, tuyên truyền cho người xung quanh, giữ gìn vệ sinh môi trường.

Ngày Thế giới phòng chống sốt rét được tổ chức lần đầu vào năm nào?

• Vào năm 2008.

Sốt rét có thể loại trừ hoàn toàn không?

• Có thể, nếu có sự phối hợp đồng bộ giữa chính phủ, y tế và cộng đồng.

Tại sao sốt rét vẫn là vấn đề lớn dù đã có thuốc điều trị?

• Do muỗi kháng hóa chất, ký sinh trùng kháng thuốc, và điều kiện sống khó khăn ở vùng sâu vùng xa.

Mục tiêu "Không còn sốt rét" mang ý nghĩa gì?

• Không còn trường hợp mắc sốt rét trong cộng đồng.

Chủ đề của Ngày Thế giới phòng chống sốt rét năm gần đây là gì?

• Ví dụ năm 2024: “Đẩy lùi sốt rét – Không ai bị bỏ lại phía sau” (Beat Malaria – Leave no one behind).

Có chiến dịch toàn cầu nào đang được triển khai để loại trừ sốt rét không?

• Có, như chiến dịch "Zero Malaria Starts With Me" của WHO và các đối tác.

Ngành y tế đã làm gì để giảm tỷ lệ mắc sốt rét?

• Phát màn, phun hóa chất, đào tạo nhân viên y tế, cung cấp thuốc điều trị.

Vì sao nên lồng ghép giáo dục phòng chống sốt rét vào trường học?

• Giúp học sinh nhận thức sớm và lan tỏa kiến thức đến gia đình.

Biện pháp phòng chống sốt rét đơn giản nhất là gì?

• Ngủ màn (nhất là màn tẩm hóa chất).

Thông điệp chính trong các chiến dịch phòng chống sốt rét là gì?

• Sốt rét có thể phòng ngừa và chữa khỏi – Hãy hành động ngay hôm nay.

Ngày Thế giới Phòng chống Sốt rét (25/4) là dịp quan trọng để nhắc nhở toàn cầu về mối đe dọa vẫn còn hiện hữu của căn bệnh sốt rét – một trong những nguyên nhân gây tử vong cao, đặc biệt ở các khu vực nghèo và vùng sâu vùng xa. Đây cũng là thời điểm để các quốc gia, tổ chức và cộng đồng cùng nhìn lại những nỗ lực đã đạt được trong công cuộc phòng, chống và loại trừ sốt rét.

Quay lại Ngày quan trọng Quay lại Lịch Vạn Niên