Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương nguồn gốc và ý nghĩa

Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương nguồn gốc và ý nghĩa

Giỗ Tổ Hùng Vương là một trong những ngày lễ quan trọng nhất của Việt Nam, được tổ chức vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch hàng năm. Đây là dịp để người dân cả nước tưởng nhớ công lao của các Vua Hùng – những vị vua đầu tiên trong lịch sử dân tộc, đặt nền móng cho quốc gia Văn Lang, tiền thân của Việt Nam ngày nay.

Tạo bởi: Lịch Vạn Niên

Cập nhật: 2025-04-03 10:50:15

Lượt xem: 10 (View)

• Ðánh giá:  1 2 3 4 5(3 sao 1 đánh giá)

Giới thiệu về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương

Giỗ Tổ Hùng Vương là một trong những ngày lễ quan trọng nhất của Việt Nam, được tổ chức vào ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch hàng năm. Đây là dịp để người dân cả nước tưởng nhớ công lao của các Vua Hùng – những vị vua đầu tiên trong lịch sử dân tộc, đặt nền móng cho quốc gia Văn Lang, tiền thân của Việt Nam ngày nay.

Giỗ Tổ Hùng Vương không chỉ là một ngày lễ mang tính lịch sử mà còn có ý nghĩa thiêng liêng trong tâm thức của người dân Việt Nam. Câu ca dao:

"Dù ai đi ngược về xuôi
Nhớ ngày Giỗ Tổ mùng mười tháng ba"

Đây như một lời nhắc nhở con cháu đời sau luôn hướng về cội nguồn, tri ân tổ tiên và giữ gìn bản sắc dân tộc.

Nguồn gốc và ý nghĩa của Giỗ Tổ Hùng Vương

Nguồn gốc lịch sử

Theo truyền thuyết, Vua Hùng là những người đầu tiên lập nên nhà nước Văn Lang vào khoảng thế kỷ VII TCN, với kinh đô đặt tại Phong Châu (nay thuộc tỉnh Phú Thọ). Nhà nước Văn Lang là nền tảng đầu tiên của dân tộc Việt Nam, với tổ chức xã hội sơ khai và nghề nông làm kinh tế chủ đạo.

Giỗ Tổ Hùng Vương có nguồn gốc từ tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên của người Việt, kết hợp với truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. Theo sử sách ghi lại, từ thời Hậu Lê, triều đình đã chính thức tổ chức nghi lễ cúng giỗ các Vua Hùng vào ngày 10/3 âm lịch hằng năm.

Năm 1917, vua Khải Định triều Nguyễn ban chiếu chỉ công nhận Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày lễ quốc gia. Đến năm 2007, Chính phủ Việt Nam chính thức quy định đây là ngày nghỉ lễ toàn quốc.

Ý nghĩa của Giỗ Tổ Hùng Vương

• Tôn vinh công lao dựng nước của các Vua Hùng, thể hiện lòng biết ơn tổ tiên.

• Gắn kết cộng đồng, nhắc nhở con cháu Việt Nam dù ở bất cứ nơi đâu cũng luôn nhớ về cội nguồn.

• Giữ gìn và phát huy truyền thống văn hóa dân tộc, khơi dậy tinh thần yêu nước và tự hào dân tộc.

Các hoạt động trong ngày Giỗ Tổ Hùng Vương

Lễ dâng hương tại Đền Hùng

Nghi lễ quan trọng nhất của Giỗ Tổ Hùng Vương diễn ra tại Khu di tích lịch sử Đền Hùng (Phú Thọ). Buổi lễ có sự tham dự của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, cùng đông đảo nhân dân và du khách thập phương.

Lễ dâng hương diễn ra theo trình tự:

• Rước kiệu và lễ vật lên Đền Thượng – nơi thờ các Vua Hùng.

• Dâng hương, đọc văn tế bày tỏ lòng tri ân.

• Các đại biểu, nhân dân dâng hương cầu mong quốc thái dân an, đất nước thịnh vượng.

Các hoạt động lễ hội dân gian

Bên cạnh phần lễ trang nghiêm, nhiều hoạt động lễ hội sôi động cũng được tổ chức:

• Thi gói, nấu bánh chưng, bánh dày: Tái hiện truyền thuyết Lang Liêu và thể hiện lòng biết ơn tổ tiên.

• Các trò chơi dân gian: Đấu vật, kéo co, ném còn, chọi gà…

• Diễn xướng truyền thống: Trình diễn hát xoan – một loại hình dân ca đặc trưng của Phú Thọ.

• Tham quan, chiêm bái tại Đền Hùng: Hàng triệu du khách đổ về để dâng hương và tìm hiểu lịch sử.

Đền Hùng – Điểm đến linh thiêng trong ngày Quốc Giỗ

Vị trí và kiến trúc Đền Hùng

Khu di tích lịch sử Đền Hùng nằm trên núi Nghĩa Lĩnh, thuộc tỉnh Phú Thọ. Nơi đây bao gồm quần thể đền, chùa gắn liền với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương, như:

• Đền Hạ: Theo truyền thuyết, đây là nơi mẹ Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng.

• Đền Trung: Tương truyền, các Vua Hùng từng họp bàn việc nước tại đây.

• Đền Thượng: Là nơi linh thiêng nhất, thờ các Vua Hùng và tổ tiên.

• Lăng Hùng Vương: Tôn thờ Vua Hùng đời thứ 6.

Giá trị tâm linh và văn hóa

Đền Hùng không chỉ là một di tích lịch sử mà còn là trung tâm tín ngưỡng đặc biệt của người Việt. Năm 2012, Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương có phải là ngày nghỉ lễ không?

Theo Bộ luật Lao động Việt Nam, ngày 10/3 âm lịch là ngày nghỉ lễ chính thức. Nếu trùng vào cuối tuần, người lao động sẽ được nghỉ bù vào ngày làm việc tiếp theo.

Giỗ Tổ Hùng Vương trong lòng người Việt

Ngày Quốc Giỗ không chỉ tổ chức tại Đền Hùng mà còn diễn ra trên khắp cả nước và ở nhiều quốc gia có cộng đồng người Việt. Nhiều địa phương tổ chức dâng hương tại các đền thờ Hùng Vương để thể hiện lòng thành kính.

Đối với người Việt xa quê, đây cũng là dịp để tưởng nhớ nguồn cội, giữ gìn bản sắc dân tộc dù đang sinh sống tại nước ngoài.

20 câu hỏi phổ biến về ngày Giỗ Tổ Hùng Vương

1. Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày mấy dương lịch 2024?

• Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2024 rơi vào ngày 18/4 dương lịch (Thứ Năm).

2. Giỗ Tổ Hùng Vương có phải là ngày nghỉ lễ không?

• Có. Theo Bộ luật Lao động, ngày 10/3 âm lịch là ngày nghỉ lễ toàn quốc. Nếu trùng vào cuối tuần, người lao động được nghỉ bù vào ngày làm việc kế tiếp.

3. Ai là người lập nên nhà nước Văn Lang?

• Nhà nước Văn Lang do Vua Hùng sáng lập vào khoảng thế kỷ VII TCN, được xem là nhà nước đầu tiên của người Việt.

4. Vì sao chọn ngày 10/3 âm lịch làm Giỗ Tổ Hùng Vương?

• Đây là ngày được người dân ghi nhớ và truyền lại từ xa xưa để tưởng nhớ công lao dựng nước của các Vua Hùng.

5. Giỗ Tổ Hùng Vương bắt đầu từ thời nào?

• Theo sử sách, lễ Giỗ Tổ đã có từ thời Hậu Lê. Đến thời nhà Nguyễn, vua Khải Định chính thức công nhận đây là ngày quốc lễ vào năm 1917.

6. Đền Hùng ở đâu?

• Đền Hùng nằm tại núi Nghĩa Lĩnh, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ. Đây là khu di tích quốc gia đặc biệt gắn với tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương.

7. Tại sao có câu nói “Dù ai đi ngược về xuôi, nhớ ngày Giỗ Tổ mùng mười tháng ba”?

• Câu ca dao thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, nhắc nhở con cháu dù ở đâu cũng phải hướng về tổ tiên và lịch sử dân tộc.

8. Lễ hội Đền Hùng có những hoạt động gì?

• Ngoài lễ dâng hương, còn có nhiều hoạt động như: rước kiệu, hát xoan, thi gói bánh chưng bánh dày, đấu vật, kéo co, ném còn…

9. Vì sao tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương được UNESCO công nhận?

• Năm 2012, UNESCO ghi nhận Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại vì có giá trị lịch sử và tâm linh đặc biệt.

10. Đền Hùng có bao nhiêu đền thờ chính?

• Khu di tích Đền Hùng gồm các đền chính:

  • Đền Hạ (nơi mẹ Âu Cơ sinh ra bọc trăm trứng).

  • Đền Trung (nơi các vua họp bàn việc nước).

  • Đền Thượng (nơi thờ chính Vua Hùng).

  • Lăng Hùng Vương (tôn thờ Vua Hùng thứ 6).

11. Có bao nhiêu đời Vua Hùng?

• Theo truyền thuyết, có 18 đời Vua Hùng nối tiếp nhau trị vì nước Văn Lang.

12. Ngày Giỗ Tổ Hùng Vương có tổ chức ở nước ngoài không?

• Có. Cộng đồng người Việt tại nhiều nước như Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức… cũng tổ chức dâng hương và kỷ niệm ngày này.

13. Vì sao Vua Hùng chọn Phú Thọ làm kinh đô?

• Phú Thọ có vị trí trung tâm, địa hình thuận lợi với nhiều núi non, sông ngòi, phù hợp để bảo vệ đất nước và phát triển nông nghiệp.

14. Tại sao lại có bánh chưng, bánh dày trong ngày Giỗ Tổ?

• Theo truyền thuyết, Lang Liêu – con trai Vua Hùng thứ 6 – dâng bánh chưng, bánh dày để tượng trưng cho trời, đất và lòng hiếu thảo. Từ đó, tục làm bánh chưng, bánh dày trở thành nét văn hóa truyền thống.

15. Người dân có thể đến Đền Hùng vào thời gian nào?

• Đền Hùng mở cửa quanh năm, nhưng đông đúc nhất là vào dịp Giỗ Tổ Hùng Vương (10/3 âm lịch).

16. Trang phục truyền thống trong lễ hội Đền Hùng là gì?

• Người dân, đặc biệt là đoàn rước kiệu, thường mặc áo dài, khăn xếp, trang phục dân tộc để giữ gìn bản sắc văn hóa.

17. Ngoài Phú Thọ, ở đâu có đền thờ Hùng Vương?

• Nhiều nơi trên cả nước có đền thờ Hùng Vương như: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Thừa Thiên Huế, Bình Định…

18. Lời thề trước Đền Hùng của Bác Hồ là gì?

• Năm 1954, khi về thăm Đền Hùng, Bác Hồ đã nói với chiến sĩ:
  “Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước.”

19. Lễ Giỗ Tổ Hùng Vương khác gì so với các lễ hội khác?

• Đây là ngày giỗ chung của dân tộc Việt Nam, không chỉ mang tính tín ngưỡng mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước và đoàn kết dân tộc.

20. Vì sao ngày Giỗ Tổ Hùng Vương quan trọng với người Việt?

• Đây không chỉ là dịp để tưởng nhớ công lao dựng nước của tổ tiên mà còn thể hiện tinh thần “Uống nước nhớ nguồn”, giúp các thế hệ sau hiểu về lịch sử và cội nguồn dân tộc.

Kết luận

Giỗ Tổ Hùng Vương không chỉ là một ngày lễ tưởng nhớ tổ tiên mà còn thể hiện tinh thần yêu nước, đoàn kết dân tộc. Đây là dịp để mỗi người dân Việt Nam hiểu rõ hơn về lịch sử, trân trọng những giá trị truyền thống và tiếp tục gìn giữ, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc.

Như lời Bác Hồ từng căn dặn:
"Các Vua Hùng đã có công dựng nước, Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước."

Dù đi đâu, về đâu, mỗi người con đất Việt vẫn luôn tự hào và khắc ghi truyền thống "Uống nước nhớ nguồn" của dân tộc.